علم و
ادراک علم و
ادراک را به چهار مرتبه يا چهار قسم تقسيم کردهاند: 1. احساس يا
ادراک حسی 2. تخيل يا
ادراک خيالی 3. توهم يا
ادراک وهمی 4. تعقل يا ادراک عقلی. اما ملاصدرا ادارك وهمی را داخل در ادراک عقلانی دانسته و بتبع ايشان نيز برخی از پيروان حکمت متعاليه همچون علامه طباطبايی, برای ادراکات سه مرتبه قائل شدهاند. تعقل يا ادراک عقلی برترين مرتبة درک محسوب ميشود و عبارت است از دريافت مفاهيم کلی و مجرّد از ماده. در چنين درکی هيچيک از شرايط معتبر در ادراک حسی (حضور و وجود ماده در نزد آلت حسی _ جزئی بودن مدرَک) ملحوظ نيست, درکی است مجرد از تمام شروط. بعبارتی, نزع و تجريد در صورت حسی ناقص و مشروط به حضور ماده است اما در صورت خيالی, اندکی بيشتر شده و از اينرو در عالم مثالی _ متوسط بين عالم محسوسات و معقولات _ حاصل ميشود و در صورت عقلی اين تجريد بنحو تامّ و کامل بوده و نيل و وصول به حقيقت شیء را بدنبال دارد. البته ناگفته پيداست که بين صور عقلی با صور خيالی و حسی ارتباط و علاقه و وابستگی است بگونه ای که هر صورت مادی و طبيعی, دارای صورتی مثالي و هر صورت مثالی, دارای صورتی عقلی ميباشد. چون پس از احساسِ امر محسوس و حصول صورت آن در قوة حاسة ما و استکمال حسّ به آن صورت, قوة خيال به آن صورت محسوس, تصور و تمثل مييابد و سپس صورت عقلی آن به عقل منتقل ميشود. در واقع صورتهای حسی, قالب و کالبد صورتهای خياليند و صورتهای خيالی, قالبهايی برای صور عقليند و اين صور حقايق آنها هستند. انجمن حکمت استان آذربایجان شرقی...
ما را در سایت انجمن حکمت استان آذربایجان شرقی دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : eanjomanehekmat8 بازدید : 99 تاريخ : شنبه 25 اسفند 1397 ساعت: 20:58